Cụ thể, tại Quyết định 384/QÐ-BVHTTDL, Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch quyết định đưa vào Danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia đối với di sản “Lễ hội Văn Thánh Miếu”. Và tại Quyết định 385/QÐ-BVHTTDL, Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch quyết định đưa vào Danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia đối với di sản “Nghệ thuật hát bội tỉnh Vĩnh Long”.
Nghệ thuật hát bội ở địa bàn tỉnh Vĩnh Long, thuộc loại hình nghệ thuật trình diễn dân gian. Vĩnh Long là địa phương có truyền thống hát bội ở Nam Bộ, với các gánh hát bội nức tiếng như Tân Phước Lập, Ðồng Thinh, gánh Bầu Luông (của gia đình NSND Thành Tôn), Bầu Xẫm, Bầu Mầu, Bầu Võ, Bầu Ðây… cùng nhiều nghệ sĩ quê Vĩnh Long làm vang danh hát bội.
Ðặc biệt, nhiều dòng họ ở Vĩnh Long có đến 3, 4 đời theo nghề hát bội như Bầu Răng, Vũ Linh Tâm… Tỉnh Vĩnh Long có nhiều nghệ nhân nghệ thuật hát bội được phong tặng danh hiệu Nghệ nhân ưu tú như Huỳnh Văn Răng, Nguyễn Văn Tốt, Huỳnh Thị Yến Linh… Hiện nay, tỉnh Vĩnh Long có nhiều giải pháp bảo tồn di sản hát bội như tổ chức lớp truyền nghề, đưa vào trường học, phục vụ du lịch với sản phẩm nổi tiếng là “Ðốt đuốc lá dừa xem hát bội”.
Nghệ nhân Vũ Linh Tâm (bên phải phải) nghệ nhân hát bội tiêu biểu của tỉnh Vĩnh Long hiện nay và cháu gái trình diễn hát bội.
Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia “Lễ hội Văn Thánh Miếu” thuộc lĩnh vực lễ hội truyền thống, địa bàn TP. Vĩnh Long, tỉnh Vĩnh Long. Theo thông tin từ Bảo tàng tỉnh Vĩnh Long, Di tích quốc gia Văn Thánh Miếu được xây dựng từ năm 1864, được triều đình nhà Nguyễn hướng dẫn điển lễ tế tự và cấp miếu phu để lo việc quét dọn hàng ngày.
Văn Thánh Miếu tuy danh nghĩa là đề cao Nho giáo, nhưng thực chất đây là nơi hoạt động văn hóa, đề cao các bậc hiền tài và giáo dục lòng yêu nước. Văn Thánh miếu Vĩnh Long đã trở thành trung tâm văn hóa của khu vực miền Tây Nam kỳ, là nơi các sĩ phu, tao nhân mặc khách từ nhiều nơi quy tụ. Năm 1991, Văn Thánh Miếu Vĩnh Long được xếp hạng di tích quốc cấp gia.
Nghi thức tựu vị lễ trong Lễ Xuân đinh tại Văn Thánh Miếu tỉnh Vĩnh Long. Ảnh: Bảo tàng Vĩnh Long.
Hằng năm, tại Văn Thánh Miếu tổ chức bốn lễ hội chính gồm Lễ Xuân Ðinh (vía ngày mất Ðức Khổng Tử, tổ chức vào ngày Ðinh đầu tháng 2 âm lịch), Lễ Thu Ðinh (vía ngày sinh Ðức Khổng Tử, tổ chức vào ngày Ðinh cuối tháng 8 âm lịch), Lễ giỗ cụ Phan Thanh Giản (tổ chức vào ngày mùng 4 và 5-7 âm lịch) và Lễ giỗ các Quan Ðại Thần (tổ chức vào ngày 12 và 13-10 âm lịch). Các lễ hội tại Văn Thánh Miếu tỉnh Vĩnh Long mang nhiều giá trị văn hóa, truyền thống và có sức lan tỏa.
Tính đến nay, tỉnh Vĩnh Long có 4 di sản phi vật thể được đưa vào danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia là Lễ hội Lăng Ông Thống chế Điều bát Nguyễn Văn Tồn; Làng nghề làm tàu hũ ky, xã Mỹ Hòa, thị xã Bình Minh; Lễ hội Văn Thánh Miếu và Nghệ thuật hát bội tỉnh Vĩnh Long.
Hiện nay trên địa bàn tỉnh Vĩnh Long có 69 di tích được xếp hạng, trong đó có 13 di tích cấp quốc gia và 56 di tích cấp tỉnh. Đặc biệt, Bảo tàng tỉnh Vĩnh Long đang lưu giữ trên 27.000 tư liệu ảnh, hiện vật, có một hiện vật được công nhận là Bảo vật Quốc gia.
Trung Phạm
